WIBOR pod lupą » Nowe pytania do TSUE w sprawie WIBOR

W świecie kredytów hipotecznych opartych na wskaźniku WIBOR, gdzie kredytobiorcy od lat zmagają się z nieprzewidywalnymi ratami, Sąd Okręgowy w Warszawie właśnie podjął krok, który może zmienić reguły gry. W postanowieniu z 25 września 2025 roku (sygn. XXVIII C 22943/22), sędzia Michał Maj skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) ważne pytania prejudycjalne. Dotyczą one kredytów udzielonych przed dniem 1 stycznia 2018 r. – czyli przed wejściem w życie unijnego rozporządzenia BMR, które miało uregulować wskaźniki referencyjne takie jak WIBOR. Sprawa ta, zarejestrowana przez TSUE pod sygnaturą C-630/25, może otworzyć drogę dochodzenia praw tysiącom kredytobiorców.

Treść pytań

Pytania są bardzo precyzyjne i trafiają w sedno sprawy. Sąd docieka, czy w odniesieniu do umowy kredytu hipotecznego o zmiennej stopie oprocentowania, która została zawarta przez bank z konsumentem przed dniem 1 stycznia 2018 roku:

1. art. 4 ust. 2 i art. 5 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że nakłada on na bank obowiązek, aby poinformował konsumenta o:

podmiocie który opracowuje wskaźnik referencyjny będący podstawą oprocentowania kredytu;
szczegółowych zasadach określających sposób ustalania wskaźnika referencyjnego będącego podstawą oprocentowania kredytu, w tym w szczególności czy przedstawiono konsumentowi treść regulaminu zawierającego te zasady oraz czy uświadomiono konsumenta, że wskaźnik referencyjny jest wyliczany w oparciu o deklaracje grupy banków, a nie na podstawie rzeczywistych transakcji rynkowych;

2. art. 3 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że za nieuczciwy może zostać uznany warunek umowny określający wysokość oprocentowania kredytu, który posługuje się wskaźnikiem referencyjnym, który

jest wyliczany w oparciu o deklaracje grupy banków, a nie na podstawie rzeczywistych transakcji rynkowych;
nie jest zdefiniowany w przepisach prawa krajowego ani unijnego, ale w wewnętrznym regulaminie stowarzyszenia utworzonego przez banki lub pracowników banków, a żaden organ państwowy nie nadzoruje sposobu opracowywania tego wskaźnika;
nie odzwierciedla rzeczywistych kosztów finansowania kredytu.

W treści uzasadnienia pytania prawnego sąd podkreślił m.in., że:

wysokość stawek WIBOR była ustalana w oparciu o kwotowania banków, a zasady ich wyliczania nie były uregulowane przez przepisy powszechnie obowiązujące;
warunki umowy kredytu dotyczące stosowania wskaźnika WIBOR powinny być sformułowane prostym i zrozumiałym językiem, w tym konsument powinien zostać poinformowany o potencjalnych konsekwencjach wynikających ze stosowania wskaźnika, tak aby mógł oszacować przede wszystkim całkowity kosztu kredytu;
Sąd odsyłający zastanawia się, czy należy od banku wymagać, aby zapoznał konsumenta ze szczegółowymi zasadami, według których jest ustalana wysokość wskaźnika referencyjnego, w tym czy konieczne jest przedstawienie konsumentowi treści regulaminu opracowywania tego wskaźnika bądź przynajmniej informacji o tym, że wysokość wskaźnika referencyjnego nie ma oparcia w rzeczywistych transakcjach na rynku międzybankowym, lecz stanowi średnią arytmetyczną deklaracji banków po odrzuceniu wartości skrajnych;
sposób ustalania stawki WIBOR był skonstruowany w taki sposób, że niósł za sobą podatność na manipulacje;
banki zgłaszając deklaracje działały w warunkach konfliktu interesów, bowiem wysokość stawek referencyjnych wpływała zarówno na ich wyniki finansowe, jak również na ocenę ich wiarygodności jako kontrahentów na rynku finansowym;
sposób ustalania stawek referencyjnych był skonstruowany w taki sposób, że do manipulacji wysokością stawki wystarczało działanie zaledwie jednego banku;
Sąd odsyłający zastanawia się, czy dla przyjęcia, że dany warunek umowny jest nieuczciwy wystarczający jest sam fakt, że wskaźnik referencyjny jest hipotetycznie (z uwagi na swoją konstrukcję) podatny na manipulację, czy też konieczne jest udowodnienie, że w czasie wykonywania umowy rzeczywiści doszło do manipulacji wskaźnikiem i manipulacje te doprowadziły do strat po stronie konsumenta;
trudno wyobrazić sobie konsumenta, który świadomie zgodziłby się na to, aby wysokość spłacanych przez niego rat kredytu była uzależniona od wskaźnika, który może być przedmiotem manipulacji banków;
ani konsumenci i ich organizacje ani organy państwowe nie miały ani wpływu ani nawet możliwości nadzoru nad opracowywaniem powyższych wskaźników referencyjnych;
Sąd odsyłający zastanawia się, czy warunek umowny odsyłający do wskaźnika LIBOR lub WIBOR może zostać uznany za nieuczciwy z tego powodu, że te wskaźniki mogą nie odzwierciedlać rzeczywistego kosztu finansowania kredytu.

Kolejna szansa na otwarcie bankowej bombonierki

Jako adwokat specjalizujący się w dochodzeniu roszczeń kredytobiorców, widzę w tym postanowieniu realną szansę na przełom. Jeśli TSUE potwierdzi, że banki miały obowiązek pełnej transparentności co do mechanizmu WIBOR, w tym sposobu jego ustalania, to może okazać się, że wiele umów kredytu zawierało w tym zakresie niedozwolone postanowienia umowne. W konsekwencji, możliwe będzie dochodzenie zwrotu kwot uregulowanych na podstawie wskaźnika WIBOR, a być może i unieważnienie umowy kredytu w całości.

Co dalej? Czy warto iść do sądu już teraz?

Postępowanie przed TSUE potrwa miesiące, ale już dziś warto sprawdzić swoją umowę. Przestrzegam jednak przed podejmowaniem pochopnych decyzji o wystąpieniu do sądu, ale też przed kancelariami zajmującymi się sprawami WIBOR na skalę masową, obiecującymi niebotyczne zyski. Bez wyznaczenia jasnego kierunku przez TSUE, co do chwili obecnej nie nastąpiło, dochodzenie roszczeń przed sądami jest bardzo trudne. Podobnie było w przypadku kredytów frankowych – dopiero TSUE otworzył jasną ścieżkę dla frankowiczów.

Na wiborpodlupa.pl monitorujemy rozwój sprawy – śledźcie postępy!

Adwokat Miłosz Rabczyński

Nowe pytania do TSUE w sprawie WIBOR – czy doprowadzą do przełomu?